In november 2015 is de groene golf getest in Utrecht. Een idee van de Utrechtse organisatie Springlab. Zij vroegen fietsers naar hun grootste fustraties en besloten de groene golf in te zetten om te voorkomen dat fietsers de hele tijd voor een rood licht stonden te wachten. Fietsers hebben meer fustraties. Het is op veel plekken zo druk dat fietsen niet meer leuk is. ‘Je moet meer bieden dan een rood geasfalteerd fietsnetwerk.’
‘Ik denk dat we het fietsen allemaal te gewoon zijn gaan vinden’, zegt Bob Rutten van Springlab uit Utrecht. Deze jonge stichting richt zich op gezondheid en beweging. ‘Fietsers hebben een uitstraling van ‘ik red me wel’: het zelfoplossend vermogen is groot, maar dat maakt het wel minder aantrekkelijk. Hoe mensen over te smalle paden inhalen, uitvoegen, buitenom, binnendoor. Het zijn soms net acrobaten. Over het algemeen heb je enorme technische vaardigheid nodig om overeind te blijven. Dat is leuk, maar je kunt je ook afvragen of het nou zo goed is om op een plek waar per dag 10.000 fietsers langskomen een fietspad te leggen van 80 centimeter breed. Daarin zie je dat Nederland het begint te verliezen. Het wordt hier steeds minder aantrekkelijk om te fietsen. Dat zie je al aan welke groepen weinig fietsen: ouderen, jonge kinderen en allochtonen. Ik snap precies waarom die hier niet fietsen. De drempel is enorm hoog.’
Echte inspiratie ontbreekt
Er is dus werk genoeg voor Springlab, dat zichzelf omschrijft als innovatiebureau. ‘Als je opnieuw zou kunnen beginnen, zou je de fietsinfrastructuur helemaal anders inrichten. Vaak zie je dat we in Nederland de kleine knelpunten en probleempjes goed kunnen aanpakken. De echte inspiratie ontbreekt alleen. Je moet een fietser iets meer bieden dan toevallig goed werkende verkeerslichten en een rood geasfalteerd fietsnetwerk. Je moet zo nu en dan ook het gevoel krijgen dat je echt welkom bent als fietser. Dat vraagt visie.’
Bekijk de video:
Groene golf voor fietsers
Springlab heeft fietsers in Utrecht zelf gevraagd wat ze vervelend vinden. Rutten: ‘Een van de dingen die fietsers frustrerend vinden is de overvloed aan rode verkeerslichten in de stad. Als je twintig keer moet stoppen is dat irritant en vermoeiend. Maar je gaat de mensen niet vragen naar de oplossing, want dan zeggen ze: ‘verkeerslichten weg!’. Wij gaan nadenken over de vraag hoe je de ervaring voor fietsers zodanig kunt verbeteren dat het wachten voor een rood verkeerslicht niet meer vervelend is. Dus kun je denken: hoe maak je verkeerslichten aantrekkelijker? Of kan ik iets doen met de snelheid waarmee ze erheen fietsen?’ Dat resulteerde in november 2015 in een proef met een groene golf voor fietsers. Zie hier de reportage die RTL daar over maakte.
De aanpak van Springlab lijkt volgens Rutten een beetje op die van Daan Roosegaarde, de kunstenaar die de wereld heeft verrijkt met een glow-in-the-dark fietspad. ‘Ik vind Daan Rosegaarde echt een creatief brein. Hij analyseert een probleem, kijkt er heel goed naar, maar hij vraagt mensen niet wat zij denken dat de oplossing is, want dan krijg je de oplossingen die de overheid ook altijd heeft bedacht. De oplossingen bedenkt de creatieve geest zelf.’
Social innovator
En oplossingen moeten er snel komen. Er zijn namelijk hele stadswijken waarin mensen er niet over peinzen om te gaan fietsen. Rotterdam-Zuid is daar een goed voorbeeld van, vertelt Jorn Wemmenhove. Hij noemt zichzelf social innovator en werkt veel samen met de Fietsersbond. ‘De meeste Nederlanders vinden fietsen vanzelfsprekend. Hoogstens als het heel hard regent, kiezen we een ander vervoermiddel. ‘Op zuid’ heerst die cultuur niet. En dat geldt niet alleen voor mensen die uit andere landen en culturen komen, maar ook voor mensen die nu in die wijk geboren worden, maar die helemaal geen buitenlandse achtergrond hebben. Dat kan met van alles te maken hebben. Sommige mensen zijn zo arm dat ze geen fiets kunnen betalen. 50 euro is voor die mensen al veel geld.’
Wemmenhove gaat de komende tijd met de Fietsersbond aan een oplossing werken. ‘We moeten niet meer alleen denken aan de fiets als vervoermiddel, maar ook als verbinder tussen sociale klassen en tussen bevolkingsgroepen. De fiets laat mensen elkaar ontmoeten in veilige, leefbare straten en zorgt dat lokale winkels meer omzet halen omdat boodschappen meer in de buurt worden gedaan. De fiets brengt je niet alleen van a naar b, maar vooral naar elkaar toe.’